OS XIGANTES DO PICO SACRO

O libro “A Cova do Pico” fai una análise respecto as lendas relativas aos xigantes, indicándonos que na mitoloxía galega non son habituais as referencias a criaturas, monstros de aparencia humana xigante. “De aí a importancia engadida de que na Cova do Pico, con distintos nomes e variantes transcritas, se mencionen a uns temibles gardiáns que custodian una marabillosa sala subterránea. A versión máis completa e difundida desta lenda, e quizais tamén a máis literaturizada, é a transcrita por Leandro Carré Alvarellos. Di así: “Na torre que en tempos moi recuados había no monte chamado Pico Sagro, quen pasar perto dela polca noite, podería escoitar os laios e queixumes d’unha dona alí encantada por un xigante, e ben gardada sen que ninguén poidera achegarse a ela. Algúns que o tentaron con ardimento, ficaron mortos; e alí están os esqueletos deles pendurados á entrada do pozo soterraño. Dous xigantes de ferro que se moven por un enxeño das portas cando alguén tentar abrilas, deixan caer os seus pesados martelos que teñen collidos a dúas mans e machucan as testas dos atrevidos. E se iso non abondara disque tras das portas fan garda uns feros leóns que os esnaquizarían a zoupazos e chantadas se por acaso puideran saír con vida do primeiro enxeño. O xigante do pazo é un xentil (págano, idólatra, mago, bruxo) que por arte de magancía derrubou as paredes do castelo e fixo coas pedras delas, e mais coas penedías que d’arredor había, grandes moreas que, encubriron a porta do pazo onde ten a súa morada” (CARRÉ, L., (s.a. [1969]: 120) ).

Anteriormente, en 1924, Manuel Vidal Rodríguez no seu libro sobre a tumba do Apóstolo recolle este caso dicindo: “Hai os que creen que nesta mesma caverna, despois de atravesar varios corredores, hai unha sala marabillosa, cuia entrada defende un monstruo con figura humana, o cal ten un hacha levantada para descargar sobre o que ose acercarse; e en cuio centro existe unha fonte con caños de ouro que manan incesantemente auga de azogue, e que esta sala da acceso a outra que é un verdadeiro panteón, pois está rodeada de sarcófagos.” (VIDAL, M. 1924: 42).

Unha variante da mesma lenda popular é a seguinte versión onde a criatura horrible ou monstruo antropomorfo é sustituido por dous xigantes de ferro: “As covas do Pico Sagro teñen as súas lendas: (…) dous xigantes de hierro que, movidos por un resorte oculto da porta, deixan caer os seus martelos de aceiro sobre o osado que intenta penetrar naqueles misteriosos lugares e no seu esqueleto vai a xuntarse na boca do pozo cos que lle precederon.” (CARRÉ, E. 1936: I, 263).

A lenda de tradición oral ten as súas raíces nos séculos XVIII e XIX. Así a recolle José Luces Miranda nun breve artigo do ano 1888: “Hai quen (…) afirma que aos poucos pasos da cova principal despois de atravesar varios corredores subterráneos, chegase a unha porta na que unha caricatura horrible parece ameazar cun hacha a quen se aproxima; que esta porta ten un secreto para abrirse e que conduce a unha espazosa sala, no centro da que unha fonte de mármore, con caños de ouro, mana incesantemente auga e azogue, e que desta sala se pasa á outra rodeada de sarcófagos”. (LUCES, J. 1888: 96).”